Kullanımı ve yaygınlığı hızla artan bilgisayarlar ve çeşitli iş kollarındaki monitör ekranları nedeniyle pek çok kişi gözleriyle ilgili olarak göz yorgunluğu, gözlerde ve göz çevrelerinde ağrı, gözlerde yanma, batma, kuruluk hissi, kaşıntı, kızarıklık, sulanma, bulanık görme, odaklama zorluğu, gözleri kısarak bakma, ışığa karşı duyarlılık, baş ağrısı vs. gibi şikayetlerde bulunmaktadırlar. Bu şikayetlerin oluşmasında en önemli nedenlerden biri, bilgisayar kullanırken belli bir süredeki göz kırpma sayısının çok azalmasıdır. Normalde dakikada ortalama 25 kere gözlerimizi kırparız. Bu işlemin üst göz kapağının dinlenmesi, gözyaşı ile gözün beslenmesi ve temizlenmesi, göz yüzeyinin kayganlaştırılması ve üzerinde son derece düzgün bir yüzey oluşturarak net ve berrak görmenin sağlanması gibi birçok nedeni vardır. Ekranlarla çalışırken bu sayı dakikada 10’un altına, hatta 5-6’ya düşer. Böyle olunca da gözyaşı buharlaşır, göz yüzeyi kurur, yanma, batma, kızarıklık gibi birçok şikayete neden olur. Ayrıca, bilgisayara gözlerini iyice açarak bakanlar olabilir. Bu durum da sorunu artıran bir etkendir. Ekranla çalışırken bilinçli olarak sık göz kırpmak yararlı olur. Bazen de suni gözyaşı damlaları kullanmak gerekebilir.
Bilgisayar Ekranının Duruşu Nasıl Ayarlanmalıdır?
Bilgisayar kullanırken uygun oturuş ve duruşa dikkat etmemek de sorun yaratır. Ekranın üst kenarı göz hizasında olmalı, ekrandan uzaklık ekrandakileri rahat görebilecek en uzak mesafe olmalıdır. Ayrıca, pencerelerle bilgisayar ekranının açısı uygun olmalı, pencere ve diğer kaynaklardan gelen görüntüler ve ışıklar ekran üzerine düşmemelidir. Ekrandan yansıyan ışık gözdeki yorgunluğu arttırır.
Bilgisayar Ekranından En Az Etkilenmek İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Ekranlardan yayılan ışının kendisi bugünün modern teknolojileriyle üretilen monitörlerde artık tehlike yaratmamaktadır. Ancak çözünürlük ve tarama hızı düşük olmamalı, aksine yüksek çözünürlüklü ve yüksek tarama hızlı monitörler kullanılmalıdır. Bu monitörler çok daha az oranda göz şikayetlerine yol açmaktadır. Ayrıca, ekranlar yapıları nedeniyle çok toz topladıklarından uygun malzemelerle sık sık temizlenmelidirler. Bunlardan başka, iri puntolu ve gözü yormayan karakterler kullanmak, çalışırken 45-50 dakikada bir 5-10 dakika ara verip gözü dinlendirmek de göz sağlığı için çok önemlidir.
Çocuklar ve Bilgisayar
Çocuklar bilgisayar oyunlarına kendilerini çok kaptırırlar ve genellikle yorulduklarını fark etmeden gözlerini son noktaya kadar zorlarlar. Çocukların mükemmel uyum mekanizmaları olduğu için, gözleri ağrısa da kızarsa da bundan şikayetçi olmazlar. Bu da olumsuz durumun farkına varılmasını zorlaştırabilir. Göz kızarıklığı ve gözlerini ovuşturma, böyle bir durumda ortaya çıkan sorunların başındadır.
Neler Yapılmalı?
Bilgisayar kullanan çocukların gözlerini korumak için şu önlemler alınmalıdır:
- Göz bozukluğunu araştırmak için mutlaka göz muayenesi olmaları gerekir.
- Bilgisayar kullanım süreleri günde en fazla 3-4 saat ile sınırlandırılmalıdır. Her saat başında en az 10 dakika ara vermeleri, oturdukları yerden kalkarak hareket etmeleri sağlanmalıdır.
- Bilgisayar ekranının yüksekliği boylarına uygun olmalıdır.
- Bilgisayar ekranının çözünürlüğü yüksek ve mümkünse yansıma yapmayan cinsten olmalıdır.
- Bilinçli olarak gözleri kırpmak göz yaşı kaybını azaltır bu nedenle göz kırpma sayısı arttırılmalıdır.
- Bilgisayar ekranı göz hizasının altında olmalıdır. İdeali, bilgisayar ekranının orta noktasının, göz hizamızın 8-10 santimetre altında olmasıdır.
- Fazla yansımaya neden olacağı için bilgisayar ekranı pencereye dönük olmamalıdır. Daha ideali yansıma yapmayan ekran kullanmaktır.
- Çalışma ortamı fazla aydınlatılmamalıdır. Aşırı aydınlatma yapan masa lambalarından kaçınmak gerekir.
- Ekrandaki yazıların netliği ve rengi önemlidir. Görüntü yenileme frekansı yüksek ekranlar daha kolay okunabilir görüntü sağlar. Ayrıca beyaz zemin üzerine siyah yazı karakterleri, siyah zemin üzerine olanlardan daha az yorucudur.
- Çalışma ortamındaki havanın fazla kurumasını önlemek ve nemlendirmek çalışma konforunu artırır.
- Tüm bu önlemlere rağmen gözlerde kızarıklık, batma, yanma şikayetleri oluyorsa, koruyucu içermeyen yapay göz yaşı damlaları kullanılabilir.
- Sorunlar erken dönemde fark edilir ve gerekli basit önlemler alınırsa, kalıcı hale dönüşmesi önlenir.
